Sprawozdanie Europejskiej Agencji Środowiska „Jakość powietrza w Europie – 2020” – wyraźna poprawa jakości powietrza w Europie w ciągu ostatnich 10 lat

Lepsza jakość powietrza doprowadziła w ostatnim dziesięcioleciu do znacznego zmniejszenia liczby przedwczesnych zgonów w Europie. Najnowsze oficjalne dane Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) pokazują jednak, że prawie wszyscy Europejczycy nadal cierpią z powodu zanieczyszczenia powietrza, co prowadzi do około 400 tys. przedwczesnych zgonów na całym kontynencie.

Ze sprawozdania EEA pt. „Jakość powietrza w Europie – 2020” wynika, że w 2018 r. sześć państw członkowskich przekroczyło unijną wartość dopuszczalną dla drobnego pyłu zawieszonego (PM2,5): Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Polska, Rumunia i Włochy. Tylko cztery państwa w Europie – Estonia, Finlandia, Irlandia i Islandia – odnotowały stężenia drobnego pyłu zawieszonego poniżej bardziej rygorystycznych wartości określonych w wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). W sprawozdaniu EEA zauważa się, że nadal istnieje różnica między przepisami UE w zakresie dopuszczalnych wartości jakości powietrza a wytycznymi WHO. Jest to kwestia, którą Komisja Europejska stara się rozwiązać poprzez przegląd norm UE w ramach planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń.

Nowa analiza EEA opiera się na najnowszych oficjalnych danych dotyczących jakości powietrza z ponad 4 000 stacji monitoringu w całej Europie w 2018 r.

Według oceny EEA narażenie na drobny pył spowodowało około 417 tys. przedwczesnych zgonów w 41 państwach europejskich w 2018 r. Około 379 tys. z tych zgonów miało miejsce w UE-28.

Jak wynika ze sprawozdania EEA, polityka unijna, krajowa i lokalna oraz redukcja emisji w kluczowych sektorach poprawiły jakość powietrza w skali Europy. Od 2000 r. emisje głównych substancji zanieczyszczających powietrze z transportu, w tym tlenków azotu (NOx), znacznie spadły pomimo rosnącego zapotrzebowania na mobilność i związanego z tym wzrostu emisji gazów cieplarnianych w tym sektorze. Odnotowano również znaczne ograniczenie emisji zanieczyszczeń pochodzących z produkcji energii, natomiast postępy w ograniczaniu emisji z budynków i rolnictwa są powolne.

Dzięki lepszej jakości powietrza w 2018 r. około 60 tys. osób mniej zmarło przedwcześnie z powodu zanieczyszczenia pyłem drobnym w porównaniu z 2009 r. W przypadku dwutlenku azotu redukcja jest jeszcze większa, ponieważ liczba przedwczesnych zgonów zmniejszyła się o około 54% w ciągu ostatniej dekady. Dalsza realizacja polityki w zakresie środowiska i klimatu w całej Europie jest kluczowym czynnikiem sprzyjającym tej poprawie.

Komisja Europejska opublikowała niedawno plan działania dotyczący planu działania UE na rzecz strategii „zero zanieczyszczeń”, która jest częścią Europejskiego Zielonego Ładu.

Sprawozdanie EEA zawiera również opis powiązań między pandemią COVID-19 a jakością powietrza. Bardziej szczegółowa ocena wstępnych danych EEA za 2020 r., poparta modelowaniem w ramach Copernicus Atmospheric Monitoring Service (CAMS) potwierdza wcześniejsze oceny wskazujące na ograniczenie emisji niektórych zanieczyszczeń powietrza o nawet 60% w wielu państwach europejskich, w których wiosną 2020 r. wdrożono lockdown. EEA nie dysponuje jeszcze szacunkami dotyczącymi potencjalnego pozytywnego wpływu na zdrowie czystszego powietrza w 2020 r.

W sprawozdaniu zauważono również, że długotrwałe narażenie na zanieczyszczenia powietrza powoduje choroby układu krążenia i układu oddechowego, które to choroby uznano za czynniki ryzyka zgonu u pacjentów z COVID-19. Związek przyczynowy między zanieczyszczeniem powietrza a ostrością przebiegu zakażeń COVID-19 nie jest jednak jasny i potrzebne są dalsze badania epidemiologiczne.

źródło: Komisja Europejska, informacja z dn. 23.11.2020